Kategori: Makaleler

Tengricilik ve Şamanizm Aynı Şey mi? Ruhun, İnancın ve Gökyüzünün Derinliklerine Bir Yolculuk Kültürleri, inançları ve doğayı birbirine bağlayan ince bir çizgi vardır; bazen bu çizgi bir dua, bazen bir davul sesi, bazen de gökyüzüne yönelmiş bir bakıştır. Eğer sen de “Tengricilik ve Şamanizm aynı mı, yoksa birbirini tamamlayan iki farklı yol mu?” diye merak ediyorsan, birlikte o çizginin üzerinde yürüyelim. Çünkü bu konu, sadece bir inanç meselesi değil; insanın doğayla, ruhla ve kendi varlığıyla kurduğu ilişkinin hikâyesidir. — Gökyüzüne Bakanlar: Tengriciliğin Kökenine Bir Bakış Tengricilik, Orta Asya bozkırlarının sonsuz ufkunda doğmuş bir inanç sistemidir. Adını “Tengri”den — yani “Gök…

Harıcen Ne Demek? Tarihin Dönüşüm Aynasında Bir Kavramın Yolculuğu Bir tarihçi için kelimeler, yalnızca dilin yapı taşları değil, aynı zamanda zamanın tanıklarıdır. Her kelime, bir dönemin ruhunu taşır; kimi kelimeler saray koridorlarında yankılanır, kimileri halkın dilinde şekil bulur. “Harıcen” kelimesi de böylesine eski, derin ve anlam yüklü bir kelimedir. Bu yazıda, “Harıcen ne demek?” sorusuna sadece bir sözlük yanıtı değil, bir tarihsel çözümleme penceresinden bakacağız — çünkü kelimeler, tıpkı toplumlar gibi dönüşür, kırılır, yeniden doğar. Etimolojik Bir İz Sürme: Haricen’in Kökeni Harıcen kelimesi, Arapça kökenlidir ve “hariç” kelimesinden türemiştir. “Hariç” kelimesi “dışarıda, dışında, dışsal” anlamına gelirken; “haricen” ise bu kökten…

Güveyi Ne Öldürür? Toplumsal Roller, Temizlik Mitleri ve Görünmeyen Emeğin Anatomisi Toplumsal yapıların bireyler üzerindeki etkilerini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, gündelik hayatın sıradan olaylarında bile derin toplumsal kodların izlerini görürüm. “Güveyi ne öldürür?” gibi basit bir soru bile, yalnızca biyolojik bir merak değil, evle, cinsiyet rolleriyle, düzenle ve hatta kimliklerle ilgili köklü bir tartışmanın kapısını aralar. Çünkü bir evde güve varsa, orada sadece bir haşere değil, aynı zamanda görünmez bir toplumsal tarih yaşamaktadır. Güveyle Mücadele: Kadınların Görünmeyen Emeği, Erkeklerin Görünen Müdahalesi Toplumda ev içi sorumluluklar genellikle cinsiyet temelinde paylaşılır. Erkekler “tamir eden”, “çözen”, “yapısal sorunlara odaklanan” taraf olarak konumlanırken,…

Katçı Ne Demek? Bir Kelimenin Ardındaki Farklı Bakışlar Kelimeler bazen bir dönemi, bazen bir mesleği, bazen de bir zihniyeti anlatır. “Katçı” da bu tür kelimelerden biri. Kimine göre teknik bir unvan, kimine göre geçmişte kalmış bir iş kolu, kimine göreyse emeğin sessiz sembolü. Ben de bu yazıda, “katçı ne demek?” sorusuna hem tarihsel hem toplumsal gözle bakmak istedim — biraz verilerle, biraz sezgilerle, biraz da tartışma davetiyle. Katçı Ne Anlama Geliyor? Kelimenin kökenine baktığımızda, “kat” sözcüğünün katman, tabaka veya kat çıkmak anlamlarıyla bağlantılı olduğunu görürüz. Türkçede “katçı”, kelime anlamıyla “kat çıkmakla uğraşan kişi”, yani inşaat sektöründe “duvar ustası, kat yapan…

Hidrometre Ne Zaman Kullanılır? Edebiyatın Dönüştürücü Gücüyle Bir Analiz Kelimenin gücü, insanlık tarihinin en eski zamanlarından beri edebiyatçılar için en kutsal araç olmuştur. Bir kelime, sadece bir anlam taşımaz; aynı zamanda derin, karmaşık bir dünyayı inşa edebilir. Edebiyat, varoluşu sorgulayan bir yapıtaşından, toplumsal ilişkileri dönüştüren bir dil öğesine kadar çok çeşitli işlevlere sahiptir. Anlatılar, birer sihirli değnek gibi, yaşadığımız dünyayı değiştirebilir, bazen de farkındalıklarımızı ve perspektiflerimizi yeniden şekillendirebilir. Aynı şekilde, basit bir araç gibi görünen bir hidrometre, aslında çok daha fazlasını temsil eder. Tıpkı bir hikâyede gizli kalmış anlamlar gibi, bir hidrometre de yalnızca suyun seviyesini ölçen bir cihaz olmaktan…

Ciğerden Gelen Hırıltı Nasıl Anlaşılır? – Toplumsal Solunumun Sesi Bir Sosyoloğun Samimi Girişi Toplumsal yapılarla bireylerin etkileşimini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, bazen bir toplumun ruhunu anlamak için laboratuvara değil, sokağa bakmak gerekir. Bedenin dili, toplumun dilidir; nefesin ritmi bile kültürle şekillenir. İşte bu yüzden “ciğerden gelen hırıltı” ifadesi yalnızca tıbbi bir durumu değil, aynı zamanda toplumun içinden yükselen bir sesin metaforudur. Bir toplumun ciğerinde bir hırıltı varsa, o genellikle bastırılmış duyguların, görünmeyen yüklerin ve dile getirilmeyen çelişkilerin sonucudur. Hırıltı, bir solunum bozukluğu kadar, bir yaşam biçimi bozukluğudur da. Ve bu bozukluk, toplumsal normların insanın nefes alışına kadar sirayet ettiği…

Ahuzade Nedir? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyasal Analiz Güç ilişkileri ve toplumsal düzen, siyaset bilimcilerinin tarihsel olarak en fazla kafa yordukları meselelerden biridir. Her toplumda, farklı aktörlerin ve grupların iktidar mücadelesi içinde şekillenen bir yapı vardır. Bu yapı, toplumsal normlardan, kurumlara, ideolojilerden vatandaşlık haklarına kadar pek çok alanda derin izler bırakır. Ancak, her bir güç mücadelesi aynı şekilde şekillenmez. Erkekler genellikle stratejik ve güç odaklı bakış açılarıyla, kadınlar ise daha çok demokratik katılım ve toplumsal etkileşim perspektifinden yaklaşımlar geliştirebilirler. Peki, bu toplumsal yapıları, güç ilişkilerinin nasıl şekillendiğini ve ideolojilerin toplumsal düzeni nasıl dönüştürdüğünü anlamamıza yardımcı olacak temel…